Mugarik gabeko Scolopax rusticola

Scolopax rusticola-ri buruzko jarraipenaren hirugarren esperimentua da gaia. Aurreko bi esperimentuekin bezala, migrazioa dugu aztergai [1]. Prototipoak diren PTT berriekin, hegaztiaren pisuari eta PTTen pisuari dagokienez, munduan egindako lehen esperimentua da, baita oilagorrekin, PTT berezi horiekin, munduan egindako lehen esperimentua ere.

Beti Microwave Telemetry Inc (MTI) enpresa amerikarraren ildotik, hona hemen orain arte emandako urratsak:

(1) Lehen esperimentua

[2]. PTTak 12 gramokoak ziren. Duty zikloak 48/10 eta 72/10. Transmisio-tartea [3] 60 segundokoa.
(2) Bigarren esperimentua [4]. PTTak 9,5 gramokoak ziren. Duty zikloa 48/10. Transmisio tarteak 45 segundokoa eta 60 segundokoa.
Bi kasuetan, segimendua Argos-en bidez egin zen [5].

Bigarren esperimentuan sarturik geundela, Navarre Aralarren azaldu ondoren 2008an, inongo esperimentu berririk egitea erabakita geundenean

[6], MTI-ko Paul Howey-k bi transmisore berri eskaini zituen [7], dohainik. PTT berriak prototipoak dira eta Paul Howey-ek oilagorrekin frogatu nahi zituen.

Hona PTT berrien zenbait ezaugarri:

Dimentsioak: 38x17x12 mm. (Antena kontuan izan gabe.)
Pisua: 9,5 g.
Antena: 178 mm., transmisorearen horizontalarekiko 45º inklinazioa. Altzairu herdoilezinezko zuntzez eginda eta nylonek estalia.
Sentsoreak: PTTak tenperatura, bateriaren boltajea eta animaliaren jarduera

[8] maila neurtzeko sentsoreak eramaten ditu.

Lehen eta bigarren esperimentuetan bezalaxe, transmisoreak barneko bateria kargatzeko eguzki-eragingailu bat erabiltzen du: eguzki energia da iturria.

1. Proiektuaren zenbait ezaugarri

Proiektuaren kokapena: Mendebaldeko Paleartikoa, printzipioz, Marokotik Ural mendietaraino doan espazioa.

Aurreko esperimentuetan bezala, proiektua kontra-pasako migrazioa

[9] egin da.

2. 2008ko proiektua (Laguna eta Araba izeneko oilagorrekin)

Proiektua aurrera eramateko zenbait puntu edo mugarri garrantzitsu izan dira kontuan.

(a) Argos sistema. Bagenekien, aurreko esperientziak direla medio, Mediterraneo inguruan interferentziazko gune

[10] bat dagoela. Hortaz, Paul-ek diseinaturiko PTT berriekin interferentzia horiek gainditzeko aparteko froga izan da.

(b) PTT emisorea. Hirugarren proiektu hau 2008an gauzatu da. Esan bezala, transmisoreak 9,5 gramokoak izan dira. Baina badago zenbait desberdintasun: MTIkoek teknologia berri bat erabili dute eta duty ziklo berezia, 55/8koa.

(c) PTTen kokapena oilagorraren gainean. Emisorea hegaztiaren bizkarrean kokatzen da, azalaren gainean (lumarik gabeko gune batean). Bigarren esperientzian bezalaxe, artesaren bi arku hegaztiaren aurretik egon dira eta gero lotura berezi batekin.

3. Oilagorren harrapaketak

a) Laguna

2008ko martxoaren 8an Legutio-n (43º 00' 02, 27'' N 2º 39' 37'' W, Araban) Laguna

[11] oilagorra harrapatu eta PTTa jarri ondoren, askatu egin zen. Laguna gaztea da, 385 gramokoa eta arra (genetikoki analizaturik).

b) Araba
2008ko martxoaren 10ean Lukianon (42º56’05,38’’ N 2º50’38.97’’ W, Araban), harrapatu eta PTTa jarri ondoren, Araba askatu zen. Araba gaztea da, 335 gramokoa eta arra (genetikoki analizaturik).

4. Oilagorren jarraipenak

Bi kasuetan oilagorren jarraipenak hiru etapa ezagutu ditu: a) askatze-puntuan inguruan izandako mugimenduak, eta Pirinioak igaro baino lehenagokoak; b) Pirinioak igaro ondoren Errusiarako bidean gertatutako mugimenduak; eta c) Errusian bertan gertatutakoak.

(a) Askatze puntu inguruan emandako datuak

(1) Lagunak emandako datuak

Askatu eta gero, Lagunak honelako emisioak eman ditu martxoan:

8an (B lokalizazioa), 12an (Z lok. koordenadekin), 14an(1 lok.), 17an (Z lok.), 22an (1 lok.), 25ean (0 lok.), 27an (0 lok.), 30ean (0 lok.).

Eta honelakoak apirilean:

2an (B lok.), 4an (A lok.).

(2) Arabak emandako datuak

Askatu ondoren, Arabak honelako emisioak eman ditu martxoan:

10an (1 lokalizazioa), 12an (B lok.), 14an(2 lok.), 16an (1 lok.), 19an (2 lok.), 21ean(B lok.), 24an (A lok.), 26an (Z lok.), 29an (Z lok.).

Eta apirilean honako hauek:

1ean (0 lok.), 3an (2 lok.), 6an (A lok.), 11 (B lok.), 16an (A lok.).

(b) Pirinioez haratago, Errusiarako bidean

(1) Lagunaren datuak

Hona Lagunak emandako emisioak apirilean:

7an (0 lok., Frantzian), 9an (0 lok.), 12an (2 lok.), 15ean (0 lok., Lituanian

[12]), 17an (Z lok.).

(2) Arabaren datuak

Hona Arabak emandako emisioak apirilean:

19an (1 lok., Frantzian), 21ean (1 lok.), 24an (2 lok., Alemanian), 26an

[13] (2 lok.), 29an (A lok., Suedian).

Maiatzean:

1ean (0 lok.), 4an (A lok., Estonian).

(c) Errusian

(1) Lagunaren datuak

Hona Lagunak emandako emisioak apirilean:

20an (B lok.), 22an (A), 25ean (0 lok.), 28an (B lok.), 30ean (0 lok.).

Maiatzean:

3an (0 lok.), 5ean (A lok.), 8an (A lok.), 10ean (A lok.), 13an (0 lok.), 16an (A lok.), 18an (A lok.), 21ean (B lok.), 23an (0 lok.), 26an (0 lok.), 29an (B lok.), 31n (A lok.).

Ekainean:

3an (A lok.), 6an (A lok.), 8an (B lok.), 13an (B lok.), 16an (1 lok.), 19an (A lok.), 21ean (0 lok.), 24an (B lok.), 29an (A lok.).

Uztailean:

2an (A lok.), 4an (Z lok.), 10ean (B lok.), 13an (B lok.), 15ean (2 lok.), 18an (B lok.), 20an (B lok.), 23an (0 lok.), 26an (B lok.), 28an (A lok.), 31n (Z lok.).

Abuztuan:

5ean (A lok.), 8an (B lok.), 10ean (Z lok.), 16an (Z lok.), 24an

[14] (Z lok.).

Laguna Errusiako Elizarovo [15] ondora iritsi da.

Gero inolako emisio gehiagorik eman gabe, abenduaren 27an Legutioko ehiztari batek Laguna hil zuen, askatze puntutik 454 metrotara.

Zer dela eta ez du emititu haren PTTak?

(2) Arabaren datuak

Hona Arabak emandako emisioak maiatzean:

6an (0 lok.), 9an (1 lok.), 12an (B lok.), 14an (A lok.), 17an (1 lok.), 19an (0 lok.) 22an (1 lok.), 24an (2 lok.), 27an (1 lok.), 29an (A lok.).

Ekainean:

1ean (A lok.), 4an (Z lok.), 6an (3 lok.), 9an (0 lok.), 11an (A lok.), 14 (2 lok.), 16an (A lok.), 19an (1 lok.), 21ean (A lok.), 24an (2 lok.), 27an (3 lok.), 29an (2 lok.).

Uztailean:

2an (1 lok.), 4an (0 lok.), 7an (A lok.), 9an (0 lok.), 12an (2 lok.), 14an (2 lok.), 17an (3 lok.), 20an (A lok.), 22an (3 lok.), 25ean (A lok.), 27an (1 lok.), 30ean (A lok.).

Abuztuan:

1ean (B lok.), 4an (3 lok.), 7an (A lok.), 9an (1 lok.), 12an (B lok.).

Hilabete baino gehiago emisiorik eman gabe

[16], hona irailean emandakoak:

14an (1 lok.), 22an (Z lok.), 24an (Z lok.), …

Araba Errusiako Rantala [17] ingurura iritsi da.

Irailaren 14an emandako emisioan PTTaren aktibitate-sentsoreak ez du aldatu. Hegaztia hilda dago edo haren PTTa deslotu egin da.

(d) Ibilbide orokorra

1) Lagunaren ibilbide orokorra

Ibilbide orokorra: 3.710 km inguru

(2) Laguna: Burdinazko oilagorra

Aipatu bezala, hila izan arren, Laguna burdinazko oilagor bilakatu da. Gai izan da bera harrapatu genuen lekura itzultzeko, Europa osoa zeharkatzen ehiza denboraldian. Bataz beste, haren ibilbide osoa 7.420 km ingurukoa izan da.

3. Arabaren ibilbide orokorra

Ibilbide osoa: 3.280 km inguru

5. Ondorio batzuk

Ondorio mota desberdinak atera ditugu: (a) lokalizazioari dagozkionak; (b) oilagorren abiadurari dagozkionak; (c) duty zikloari dagozkionak; (d) roding edo croule dagozkionak; (e) interferentziei dagozkienak; eta (f) azkenik, orokorrean, proiektuari eta jarraipenari dagozkienak.

a) Lokalizazioak

Lagunak eta Arabak lokalizazio askotxo eman dituzte, baina ez deboran oso segituan, B eta A lokalizazioen zehaztasuna (edo erroreak) neurtzeko.

Soilik Arabak martxoaren 16an emandako A lokalizazioaren zehaztasuna neur liteke, kontuan edukiz A eta 1 lokalizazioen artean 4,5 minutuko tartea egon zela, gehiegi.

Oraingo honetan beste metodologia berri bat erabili dugu: aurreko metodologiaren

[18] bidez lortzen dena gehitu egin dugu egoera txarrenean 4,5 minutu horietan hegaztia mugitu daitekeen espazioa.

Metodologia berriarekin, lokalizazio A horren zehaztasuna 5,8 km-koa izan da. (Joan den urtean, Navarre-rentzat eta bere PTT-erako, A lokalizazioen erroreak 1.77 eta 5.65 km-en artekoak izan ziren.)

Berriz azpimarratu nahi duguna ondokoa da: gure oilagorrentzat lokalizazio A eta B oso garrantzitsuak dira, zeren errealak eta objektiboak baitira. Lokalizazio horien zehaztasuna jakiteko, badaukagu metodologia on eta zehatz bat [19].

b) Oilagorren abiadurak

Laguna:

Apirilaren 14an gauez Poloniatik Lituaniara igarotzerakoan, bi emisio jarraian eman zituen (21:31tik 01.03ra, UTCn) 294 km egiteko. Hortaz, haren batez besteko abiadura 84 km/h izan zen.

Araba:

Apirilaren 26an gauez Alemaniatik Suediara joateko, itsasoa zeharkatzen du, bi emisio jarraian emanez (20:18tik 21:56ra, UTCn) 108 km egiteko. Hortaz, haren abiadura 66 km/h izan zen.

c) Atseden-aldiak
Araba bere ibilaldian Suedian bi egun egon zen atseden-aldian.

Laguna bere ibilaldian Frantzian bost egun egon zen atseden-aldian.

d) Duty zikloa

Aipatu bezala, oso ziklo berezia dute erabilitako PTTek: 55/8koa.

Aurreko esperimentuan esan genuen etorkizuneko esperimentu berriekin, eta interferentziak gainditzeko, beharrezko zirela 72/10 ziklodun PTTak. Oraingo PTTek, eta lehengo PTT zaharrekin alderatuz, 69/10koak direla dirudite. Kontua da, horrez gain, teknologia berezia [20] daukatela.

Lehen bi esperimentuen eta oraingoaren datuak kontuan edukirik, hona hemen zenbait ondorio argi:

(1) Karga askoz handiagoa izan da oraingo esperimentu honetan, lehengo bi esperimentuetan baino.
(2) Emisio bakoitzean Argos-ek egun berean askoz lokalizazio gehiago eman ditu aurten lehengo bi urteetako esperimentuetan baino.
(3) Datuak hala kantitatean nola kalitatean [21] askoz hobeak izan dira aurrekoetan baino.
(4) Emisioen maiztasuna oso erregularra izan da.
(5) Maiztasuna apurtu izan den gutxietan, ez-jarraitasuna croule edo roding [22] delakoaren fenomenoari lotu nahi izan diogu.
(6) Interferentzien arazoa PTTen kargak gainditu du, aurreko esperimentuen proposatzen genuen arabera.

e) Roding edo croule-ri buruzko zenbait ohar

Laguna eta Araba ez dute emititu zenbait egunetan biak Araban (Euskal Herrian) egon zirenean eta beren hazi-guneetan, Errusian. Roding egon ziren? Emeekin parekatzen?

Lotu ote daitezke emisiorik gabeko egun horiek roding eta emeekiko parekatzearekin? Zaila da erantzuna, baina irrati-telemetria tradizionalekin egindako hainbat esperimentu kontuan edukita, hainbat gauza esan daiteke [23].

Hipotesi gisa, hona hemen garrantzitsuenak:

(1) Araba Araban (Euskal Herrian) egon zenean, ondoko egunetan egon zen emititu gabe: martxoaren 29tik (Z lok.) apirilaren 1era. Apirilaren 6tik 11ra eta 11tik 16ra.
(2) Laguna Araban (Euskal Herrian) egon zenean, martxoaren 17tik 22ra egon zen emititu gabe
(3) Laguna Errusian egon zenean, ondoko egunetan egon zen emititu gabe: ekainaren 8tik 13ra, gero 24tik 29ra. Uztailaren 4tik (Z lok.) 10era, gero 31tik (Z lok.) abuztuaren 5era. Abuztuaren 10etik (Z lok.) 16ra (bi Z lok.) eta gero 24ra (lok.Z).

Erabilitako PTT berezi horiek gai dira ongi kargatzeko, baldintza zailetan ere. Baldin eta PTT berrien teknologiaren ezaugarri horiek hartzen badira kontuan, oso litekeena da goian aipatutako datetan bi hegaztiak roding egotea eta gero emeekin parekatzen [24].

f) Interferentziak

Egia da Mediterraneo inguruan interferentziak daudela, eta interferentziekin aurreko bi esperimentuetan ez zegoen modurik hegaztiak lokalizatzeko.

Joan den urtean esan genuenez, Argos-ek eta MTIkoek ezagutzen zuten arazo hori. Hori dela eta, MTIko Paul Howey-k bi prototipo horiek Europan eta oilagorrekin frogatu nahi izan ditu:

(a) Jakiteko ea prototipo horiek hobeki kargatzen duten ala ez.
(b) Oso berezia den oilagorrekin (espazio berezietan mugituz, gauez migratuz, eta abar luze bat), jakiteko ea hegazti horiekin PTT berriek ongi kargatzen duten.
(c) Ikusteko PTT horien funtzionamendua interferentziekin.

(Badakigu interferentziak gainditzeko PTTaren karga dela arazo nagusia.)

Emaitzak ezin hobeak izan dira: interferentziak gaindituta izan dira emisio guztietan [25].

g) Ondorio orokorrak

Hona hemen orokorrean gure esperimentuari buruz esan daitekeena:

(1) Hegaztiaren pisuari eta PTTen pisuari dagokienez, munduan egindako lehen esperimentua izan da.
(2) PTT berezi horiek erabiliz, oilagorrekin munduan egindako lehen esperimentua izan da.
(3) Joan den urtean egindako galdera berberak egin daitezke orain ere: zeharkatzen ote dituzte Ural mendiak oilagorrek? Zer gertatzen da Uralez haratago dauden oilagorrekin? Norantz eta noraino joaten dira? Ikerketarako puntu garrantzitsua, inolako dudarik gabe.

6. Azken hitzak

Litekeena ote da datu gehiago jasotzea? Eta datu zehatzagoak jasotzea? Oilagorraren migrazioaz gehiago jakiteko, datuak maiztasun gehiagoarekin eta are zehaztasun handiagoz lortzeko, ikerketan jarraituko dugu, beti MTIkoen aholkuen ildotik.

Bibliografia

CNB, Club National de Bécassiers (2001) Etranges Bécasses. Ed. l’Imprimerie du Corrézien.

Fadat, C. 1995. La bécasse des bois en hiver. Ed. C. Fadat, Clermont-l'Hérault.

Lucio, A. J. eta M. Sáez de Buruaga (2000) La becada en España. Federación Española de Caza y Fedenca.

Eskerrak

a) Eskerrik berezienak Arabako taldeko lagunei: Asier eta Rubén San Vicente anaiak, Josu Salazar, Victor Regueiro, Javier Uriarte eta Ikatz Pérez de Arriba.
b) Charles Fadat eta Nikita Chernetsov doktoreek emandako zenbait lanen berri oso estimagarria izan da.
c) Argos-ko lagunak aipatu behar dira: Maura-rengandik hasi eta Anne-Marie, Aline eta Bill-engainano iritsiz.
d) Last but not least, MTIko taldeari gure eskerrik beroenak, eta bereziki Cathy-ri, eta nola ez!, oroz gain Paul lagunari

Lan hau OEK-k, Oilagor Ehiztarien Klubak, egindako proiektu baten emaitzaren ondorioa da. Proiektua Microwave Telemetry Inc (MTI) enpresa amerikarrak finantzatu du, baita OEK-k ere. Fotografiak Zarbo Ibarrolak eta Mikel Arrazolak egin dituzte.

[1] Oilagor bat hegaz egiten, txita hanka artean eramanez, Altubeko Pedro Celaa-k ikusi du Gorbeia mendian eta Navarreteko Eduardo Samaniego-k Navarreten bertan. Hona hemen Europan ikusitako horrelako kasuak (CNB 2001): Suedian (22 kasu), Bretainia Handian (12 kasu), Frantzian (9 kasu), Herbehereetan (5 kasu), Alemanian (3 kasu).

[2] Ikus Trasgu izeneko oilagorra (2006).

[3] Transmisio-tartea: transmisoreak duty ziklo bakoitzean, 10 ordu horietan deskargatzeko erabiltzen duen denbora-tartea.

[4] Ikus Astur izeneko oilagorra (2007) eta Navarre izeneko oilagorra (2007).

[5] Ikus http://www.cls.fr/welcome_en.html eta http://www.argosinc.com/system_overview.html. Halaber, ikus http://www.argosinc.com/system_overview.html eta bertan agertzen diren lotura. Orain dela urte bete, Argos-ek sateliteen ‘igaro iragarpena’ martxan jarri du: https://www.argos-system.org/cwi/Prediction.do.

[6] Egia esateko, 2007ko urritik lanean hasita nengoen ondoko helburuarekin: ahalik eta lasterren beste PTT berri batekin, beste teknologia mota batekin, esperimentu berri bat martxan jartzeko. Oraindik ari naiz ikerketa horretan: oraingoz ez dut lortu inolako emaitzarik. Baina… lortuko dut!

[7] Lehen momentuan Paul-ek 14 gramoko PTT berri bat eskaini zuen. Horrelako PTTa eramateko 350/360 gramoko oilagorra behar da. Denboraz oso gaizki ibili ginenez, eskaintza 2008ko otsailaren 23an izan baitzen, erabaki genuen 9.5 gramoko PTTa erabiltzea, nahiz eta horrelako transmisoreak karga askoz gutxiagokoa izango 14 gramoko PTTak baino. Halaber, Araban, eraztunak jartzeko, Ibon eta Rubén oilagorrak harrapatzen era on batean ibili zirenez, bertan, hots, Araban oilagorrak harrapatzea erabaki genuen. Hori dela-eta bigarren oilagorraren izena: Araba.

[8] Jakiteko ea animalia, gure kasuan hegaztia, bizirik dagoen ala ez.

[9] Kontrapasari buruz, ikus Fadat (1995), Lucio eta Sáez de Buruaga (2000).

[10] Ikus MTIkoen Newsletters: https://www.microwavetelemetry.com/uploads/NewsletterPDFs/MTINewsletter_2005_Winter_page8.pdf eta https://www.microwavetelemetry.com/uploads/NewsletterPDFs/MTINewsletter_2006_Spring_page8.pdf.

Ikus lan honen ondorioetan esaten dena.

[11] Laguna izena Paul Howey-ren omenez izan da, berari laguntasuna adierazteko asmoz.

[12] Laguna Poloniatik Lituaniara (294 km) igarotzen da gauez (21:31tik 01.03ra, UTCn), haren batez besteko abiadura 84 km/h izanik, segur aski haize batel lagunduta.

[13] Arabak Alemaniatik Suediarako bidean itsasoa gauez (20:18tik 21:56ra, UTCn) zeharkatzen du 108 km eginez, haren abiadura 66 km/h izanik.

[14] Horixe izan da Lagunak emandako azken emisioa.

[15] Ikus http://maps.google.es:80/maps?t=h&hl=es&ie=UTF8&ll=58.542641,44.782333&spn=0.025173,0.071411&z=13. Halaber, ikus http://www.multimap.com/maps/?zoom=14&countryCode=RU&lat=59.4204440720195&lon=42.7822687187302#map=58.53722,44.814171232&bd=useful_information&loc=RU:58.53722:44.81417:17elizarovoYelizarovo%20(Elizarovo),%20Kostroma.

[16] Aparteko PTTa edukita, zer dela eta ez du emititu Arabak denbora luze horretan? Irailaren 14tik aurrera PTTaren aktibitate-sentsoreak ez du aldatu. Baliteke hegaztia hilda egotea edo PTTa deslotuta egotea. Arabak emandako azken emisioa, bizirik zegoelarik, abuztuaren 12koa izan zen. Hemendik aurrera PTT hori eskuratzen ahaleginduko gara.

[17] Ikus http://www.maplandia.com/russia/republic-of-karelia/suoyarvskiy-rayon/rantala/ eta http://www.multimap.com/maps/?zoom=14&countryCode=RU&lat=59.4204440720195&lon=42.7822687187302#map=62.36667,32.116671332&bd=useful_information&loc=RU:62.36667:32.11667:17rantalaRantala,%20Respublika%20Kareliya.

[18] Ikus Location accuracy of emissions gathered via satellite: http://www.euskonews.com/0484zbk/gaia48404en.html.

[19] Ikus Location accuracy of emissions gathered via satellite: http://www.euskonews.com/0484zbk/gaia48404en.html. Joan den urtean esan genuenez, lokalizazioen zehaztasuna PTT/hegazti bikoteari dagokiola. Aurten, nahiz eta Arabaren eta Lagunaren PTTak ezaugarri berekoak izan, Arabaren emisioak hobeak izan dira Lagunarenak baino.

[20] Teknologia berezi hori MTIkoek adieraziko dute 2009an egingo duten Kongresuan. Nahiz eta jakitun egon, hitza eman nion Paul-i PTT berrien ezaugarriei buruz ez esateko ezer. PTTak prototipoak dira eta praktikan esperimentatzen egon dira. Mundu mailan MTIkoek bost prototipo berezi martxan jarri zituen. Gure esperimentukoak PTTrik txikienak izan dira.

[21] Arabaren emisioak hobeak izan dira Lagunarenak baino.

[22] Ikus lan honetan bertan roding delakoaz esaten dena.

[23] Ikus Woodcocks’ behavior in the breeding season: roding and nesting: http://www.euskonews.com/0472zbk/gaia47204en.html.

[24] Horrek ez du esan nahi, noski, emisiorik gabeko data horiek direla hegaztiak emeekin parekatzen egon diren egun bakarrak. Kontuan eduki behar da PTT horien duty ziklo berezia 55/8koa dela.

[25] MTIkoek esan digutenez, hemendik aurrera gure prototipoetan erabilitako teknologia berri eta berezia erabiltzen hasi dira ekoizten dituzten PTT guztietan.

Mugarik gabeko Scolopax rusticola

Monday, July 22, 2013

2012ko MTI Konferentzia

Tuesday, October 30, 2012

MGSR: Ural mendiak eta haratago

Scolopax rusticola-ren jarraipena, sateliteen bidez egindako irrati-telemetriaz baliatuz

Sunday, July 25, 2010

Grial Santuaren bilaketa Errusian

Friday, March 5, 2010

MGSR: Teknologia berria, zenbait dokumentu

Wednesday, March 3, 2010

MGSR: Teknologia berria

Followers

Blog Archive

About Me